Hội chứng ruột kích thích – Nguyên nhân và phương pháp điều trị bệnh

Hội chứng ruột kích thích là một rối loạn tiêu hóa phổ biến, gây ra các triệu chứng như đau bụng, đầy hơi và thay đổi thói quen đại tiện. Dù không gây nguy hiểm nghiêm trọng, hội chứng kích thích ruột này ảnh hưởng đến chất lượng sống. Bài viết DiLi Supplement sẽ cung cấp thông tin về nguyên nhân, dấu hiệu bị ruột kích thích và phương pháp điều trị hiệu quả chứng ruột kích thích.

Hội chứng ruột kích thích là gì?

Hội chứng ruột kích thích, hay còn gọi là Irritable Bowel Syndrome (IBS), hoặc hội chứng đại tràng kích thích, là một rối loạn chức năng tiêu hóa mạn tính gây ảnh hưởng đến toàn bộ hệ tiêu hóa, đặc biệt là đại tràng.

Đây không phải là bệnh lý viêm nhiễm hay tổn thương ruột, mà là một rối loạn làm tăng sự nhạy cảm của ruột. Bệnh này thường xuất hiện dưới dạng các cơn đau bụng, đầy hơi, và thay đổi thói quen đại tiện.

Hội chứng này không gây tổn thương lâu dài đến ruột và không làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nặng hơn như ung thư ruột. Tuy nhiên, việc kiểm soát triệu chứng và hiểu rõ nguyên nhân hội chứng ruột kích thích là điều rất quan trọng để giảm thiểu các ảnh hưởng tiêu cực của nó đối với người bệnh.

Nguyên nhân gây chứng ruột kích thích

Hiện nay vẫn chưa có nguyên nhân gây hội chứng ruột kích thích cụ thể. Các nguyên nhân có thể đến từ yếu tố di truyền, thói quen ăn uống, tâm lý và hoạt động của hệ tiêu hóa.

• Tâm lý căng thẳng: Căng thẳng kéo dài hoặc lo âu có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh, khiến ruột dễ bị kích thích hơn. Đây là một nguyên nhân phổ biến gây ra hội chứng ibs.
• Rối loạn hệ thần kinh đường ruột: Hệ thần kinh ruột và não có sự kết nối phức tạp. Các rối loạn trong quá trình truyền tín hiệu giữa não và ruột có thể gây ra triệu chứng hội chứng ruột kích thích.
• Thay đổi hệ vi sinh vật đường ruột: Hệ vi khuẩn trong đường ruột có thể mất cân bằng do ăn uống, dùng kháng sinh hoặc các yếu tố khác. Điều này có thể gây ra các triệu chứng của bệnh hội chứng ruột kích thích.
• Chế độ ăn uống không lành mạnh: Ăn uống không đều, tiêu thụ quá nhiều thức ăn chứa chất béo, đường, ăn đồ sống hay thức ăn chế biến sẵn có thể gây kích thích đường ruột.
• Tiền sử nhiễm khuẩn đường ruột: Một số người có tiền sử viêm nhiễm đường ruột, có thể dễ mắc triệu chứng của hội chứng kích thích ruột.

Dấu hiệu hội chứng ruột kích thích

Biểu hiện của hội chứng ruột kích thích rất đa dạng và có thể khác nhau ở mỗi người. Tuy nhiên, các biểu hiện chứng ruột kích thích điển hình bao gồm:

• Đau bụng và khó chịu vùng bụng: Cảm giác đau thường xuất hiện theo cơn và giảm sau khi đi vệ sinh. Đây là biểu hiện hội chứng ruột kích thích phổ biến nhất.
• Đầy hơi và chướng bụng: Người bệnh ruột kích thích cảm thấy bụng chướng to, đầy hơi, tạo cảm giác không thoải mái. Dấu hiệu này sẽ giảm khi đi tiêu.
• Thay đổi tình trạng đi vệ sinh: Bệnh ruột kích thích thường gây tiêu chảy, táo bón hoặc xen kẽ cả hai. Người bệnh kích thích đường ruột có thể gặp tình trạng đại tiện không đều.
• Đau bụng dưới kèm cảm giác không thoải mái: Một số người bị rối loạn ruột kích thích có cảm giác không thoải mái kéo dài, ảnh hưởng đến sinh hoạt và giấc ngủ.

Ai dễ bị rối loạn ruột kích thích?

Chứng rối loạn này thường gặp ở người trưởng thành trong độ tuổi từ 20 đến 50. Phụ nữ có nguy cơ mắc hội chứng IBS cao hơn nam giới và tình trạng này phổ biến hơn ở độ tuổi trung niên. Hội chứng này dễ gặp ở phụ nữ mang thai do những thay đổi về hormone và áp lực từ tử cung lên đường tiêu hóa.

Bên cạnh đó, người ăn uống không lành mạnh như không ăn chín uống sôi sẽ dễ mắc phải bệnh này do nguy cơ nhiễm khuẩn đường ruột cao hơn. Người có cuộc sống bận rộn, ít vận động và hay bị căng thẳng dễ bị IBS.

Nguyên nhân hội chứng ruột kích thích có thể liên quan đến yếu tố di truyền. Nếu trong gia đình có người mắc ruột kích thích, nguy cơ bạn mắc bệnh cũng tăng cao.
chế độ ăn uống không hợp lý, căng thẳng tâm lý, và lối sống không lành mạnh.

Ngoài ra, những người có tiền sử các vấn đề về tiêu hóa như viêm ruột kích thích, viêm dạ dày hoặc có triệu chứng về tiêu hóa mạn tính cũng dễ mắc phải tình trạng này.

Hội chứng ruột kích thích có nguy hiểm không?

Hội chứng IBS có nguy hiểm không là câu hỏi của rất nhiều người. Về bản chất, kích thích đường ruột không gây nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng và cũng không làm tổn thương niêm mạc ruột.

Tuy nhiên, các triệu chứng như đau bụng, khó tiêu, và rối loạn tiêu hóa kéo dài có thể làm suy giảm chất lượng cuộc sống và ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của người bệnh.

Vì vậy, việc điều trị hội chứng ruột kích thích, từ chế độ ăn uống đến thuốc men và hỗ trợ tâm lý, là điều cần thiết để giảm các ảnh hưởng tiêu cực lên đời sống hàng ngày.

Cách chẩn đoán hội chứng kích thích ruột

Việc chẩn đoán rối loạn ruột kích thích chủ yếu dựa vào loại trừ các bệnh lý tiêu hóa khác có triệu chứng tương tự. Người bệnh sẽ được thực hiện các xét nghiệm máu, xét nghiệm phân và nội soi giúp bác sĩ loại trừ các nguyên nhân khác như viêm ruột kích thích hoặc nhiễm khuẩn.

Hội chứng kích thích đường ruột thường được xác định khi triệu chứng xuất hiện liên tục trong hơn 6 tháng và không liên quan đến các bệnh lý khác. Việc theo dõi các biểu hiện hội chứng ruột kích thích trong thời gian dài giúp xác định chính xác tình trạng bệnh.

Cách điều trị hội chứng ruột kích thích IBS

Điều trị hội chứng ruột kích thích phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng và nguyên nhân gây ra hội chứng IBS cụ thể. Dưới đây là một số cách điều trị phổ biến.

Thuốc trị triệu chứng ruột bị kích thích

• Thuốc chống co thắt: Thuốc như hyoscine và dicyclomine giúp giảm co thắt cơ trơn ở đại tràng, từ đó giảm đau bụng cho người bị ruột kích thích
• Thuốc giảm triệu chứng tiêu chảy hoặc táo bón: Với những người bị tiêu chảy, có thể sử dụng loperamide để kiểm soát triệu chứng. Còn đối với táo bón, các loại thuốc nhuận tràng nhẹ giúp đi đại tiện dễ dàng hơn.
• Thuốc điều chỉnh hệ vi sinh đường ruột: Một số người bệnh có thể sử dụng men vi sinh (probiotic) để cải thiện sự cân bằng của hệ vi khuẩn đường ruột, giảm các triệu chứng khó chịu.
• Thuốc chống trầm cảm liều thấp: Được kê đơn trong một số trường hợp nghiêm trọng để làm giảm các triệu chứng liên quan đến căng thẳng và rối loạn thần kinh ruột.

Điều trị hội chứng ruột kích thích bằng chế độ ăn uống

• Chế độ ăn ít chất béo và đường: Nếu gặp dấu hiệu hội chứng ruột kích thích, bạn nên tránh các loại thực phẩm chứa nhiều chất béo và đường, chẳng hạn như thức ăn nhanh, bánh kẹo, đồ chiên rán, để giảm nguy cơ kích thích ruột.
• Tránh các thực phẩm gây đầy hơi: Các loại đậu, bắp cải, hành, và đồ uống có gas có thể gây chướng bụng và tăng đầy hơi cho người viêm ruột kích thích. Tránh hoặc hạn chế những thực phẩm này sẽ giảm triệu chứng chướng bụng.
• Ăn nhiều chất xơ hòa tan: Chất xơ hòa tan từ yến mạch, lúa mạch và rau xanh giúp điều hòa tiêu hóa, giảm táo bón. Tuy nhiên, người bị hội chứng đại tràng kích thích không nên tiêu thụ quá nhiều chất xơ một cách đột ngột.
• Chia nhỏ bữa ăn: Thay vì ăn 3 bữa lớn, người bị ibs nên ăn 5-6 bữa nhỏ mỗi ngày để giảm áp lực cho hệ tiêu hóa.

Thực phẩm và thảo dược hỗ trợ viêm ruột kích thích

• Thảo dược chứa chất chống viêm: Cách trị hội chứng ruột kích thích bằng nghệ và gừng có tác dụng giảm viêm và làm dịu niêm mạc ruột.
• Trà bạc hà: Giúp giảm co thắt đường ruột và giảm đau bụng cho người gặp triệu chứng ruột bị kích thích.
• Hạt thì là: Cách trị hội chứng ruột kích thích có thể sử dụng trong các bữa ăn hoặc pha trà để giảm các triệu chứng đầy hơi, khó tiêu.
• Men vi sinh: Một số loại men vi sinh đặc biệt chứa lợi khuẩn, giúp tái cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột và hỗ trợ tiêu hóa.

Cách phòng ngừa hội chứng kích thích ruột

Để phòng ngừa bệnh ruột kích thích, cần ăn chín uống sôi và duy trì chế độ ăn nhiều chất xơ, bổ sung rau xanh, trái cây để tránh kích thích đường ruột. Hạn chế các chất kích thích như rượu bia, caffeine, thực phẩm nhiều dầu mỡ và gia vị mạnh.

Việc ghi lại nhật ký bữa ăn cũng hỗ trợ bạn nhận diện các loại thực phẩm dễ gây IBS, từ đó điều chỉnh chế độ ăn uống phù hợp. Bạn hãy theo dõi các thực phẩm gây kích thích đường ruột để tránh trong các bữa ăn sau

Nếu trong gia đình bạn có người đang mắc IBS, hãy theo dõi yếu tố di truyền của bản thân và thường xuyên và điều chỉnh chế độ ăn uống phù hợp. Việc áp dụng các biện pháp trên sẽ giúp giảm nguy cơ mắc IBS, từ đó duy trì sức khỏe tiêu hóa ổn định và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Kết luận

Hội chứng ruột kích thích tuy không gây nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng, nhưng các triệu chứng kéo dài có thể ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe và chất lượng sống. Hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu và lựa chọn phương pháp điều trị thích hợp sẽ giúp người bệnh kiểm soát tốt tình trạng và cải thiện sức khỏe đường ruột.