Men gan cao là gì? Những điều bạn cần biết để bảo vệ gan

Nhiều người không nhận ra mình bị men gan cao cho đến khi cơ thể xuất hiện các triệu chứng nguy hiểm. Tình trạng này nếu không được phát hiện và điều trị sớm có thể gây ra những tổn thương nghiêm trọng cho gan và sức khỏe tổng thể. Vậy men gan cao là gì, nguyên nhân do đâu và cách điều trị ra sao? Hãy cùng DiLi Supplement tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

Men gan là gì? Bệnh men gan cao là gì?

Men gan là sao? Men gan là các enzyme do gan sản xuất có vai trò trong quá trình chuyển hóa chất, sản xuất mật, hỗ trợ đông máu và đào thải độc tố. Khi tế bào gan bị thương tổn, các enzyme này sẽ giải phóng vào máu, làm tăng chỉ số men gan.

Bệnh men gan tăng cao là gì? Đây là tình trạng nồng độ enzyme gan trong máu vượt ngưỡng bình thường, thường liên quan đến các vấn đề về gan như viêm gan, gan nhiễm mỡ hoặc tổn thương do rượu bia. Vậy mức độ nguy hiểm nếu bị men gan cao là gì? Men gan cao không phải lúc nào cũng là dấu hiệu bệnh lý nghiêm trọng. Một số yếu tố như thay đổi nội tiết tố, căng thẳng hoặc phản ứng với thuốc có thể khiến men gan tăng tạm thời và sẽ trở lại bình thường sau vài tuần.

Các loại enzyme chính liên quan đến men gan cao là gì?

• Alanin transaminase (ALT): Chủ yếu có trong gan, chỉ số tăng khi tế bào gan tổn thương.
• Aspartate transaminase (AST): Tồn tại ở gan và các cơ quan khác, tăng cao khi gan bị viêm.
• Gamma-glutamyl transferase (GGT): Tăng khi gan nhiễm độc, nhất là do rượu bia.
• Alkaline phosphatase (ALP): Tăng cao trong các bệnh lý về gan và đường mật.

Khi phát hiện men gan tăng cao qua xét nghiệm máu, cần thăm khám sớm để xác định nguyên nhân và điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm như xơ gan hay suy gan.

Bệnh men gan cao có triệu chứng gì?

Tại sao men gan cao lại khó nhận biết ở giai đoạn đầu? Vì ở giai đoạn này, dấu hiệu của men gan cao thường không rõ ràng. Khi bệnh tiến triển, các triệu chứng cụ thể hơn sẽ xuất hiện, giúp nhận biết tình trạng này dễ dàng hơn. Bạn nên đi xét nghiệm máu ngay nếu có các dấu hiệu men gan tăng cao sau:

• Mệt mỏi, suy nhược: Người bệnh thường cảm thấy kiệt sức, cơ thể uể oải kéo dài, ngay cả khi không hoạt động nhiều.
• Rối loạn tiêu hóa: Xuất hiện cảm giác chán ăn, buồn nôn, nôn mửa hoặc đầy hơi, khó chịu vùng bụng.
• Vàng da, vàng mắt: Lý do men gan cao bị vàng da vì gan suy giảm chức năng chuyển hóa bilirubin. Nếu không can thiệp sớm, tình trạng này có thể dẫn đến các bệnh lý nghiêm trọng hơn.
• Thay đổi màu sắc nước tiểu và phân: Nước tiểu sẫm màu, phân bạc màu hoặc nhạt hơn bình thường cho thấy chức năng gan và hệ mật đang bị ảnh hưởng.
• Ngứa da: Khi gan hoạt động kém, các chất độc không được đào thải hết sẽ tích tụ trong cơ thể, gây cảm giác ngứa ngáy, khó chịu.
• Rối loạn thần kinh: Vì sao men gan cao không được xác định và điều trị kịp thời, người bệnh có thể gặp phải tình trạng suy giảm trí nhớ, khó tập trung hoặc thậm chí rối loạn ý thức? Nếu gan hoạt động kém, amoniac và các chất độc hại khác tích tụ trong máu, gây ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương.

Nguyên nhân gây men gan cao là gì?

Nguyên nhân tăng men gan có thể xuất phát từ nhiều yếu tố khác nhau. Việc xác định chính xác nguyên nhân gây tăng men gan đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Vậy men gan cao do gì?

Sử dụng rượu bia quá mức

Uống nhiều rượu bia trong thời gian dài là nguyên nhân men gan tăng cao thường gặp nhất. Khi lượng cồn vượt quá khả năng xử lý, gan sẽ bị tổn thương. Điều này dẫn đến viêm gan, thoái hóa mỡ gan và xơ gan. Điều này khiến men gan, đặc biệt là AST tăng cao hơn so với ALT.

Viêm gan do virus

Men gan cao vì sao diễn biến thành viêm gan? Các loại virus viêm gan như viêm gan A, B, C, D và E đều có thể gây tổn thương tế bào gan. Viêm gan virus mạn tính (đặc biệt là viêm gan B và C) có thể âm thầm tiến triển mà không biểu hiện triệu chứng rõ ràng cho đến khi gan bị tổn thương nghiêm trọng.

Tác dụng phụ của thuốc và hóa chất độc hại

Nguyên nhân men gan cao là gì nếu không phải do virus? Một số loại thuốc như thuốc giảm đau (paracetamol), thuốc hạ mỡ máu, thuốc kháng sinh hoặc thuốc điều trị động kinh có thể gây độc cho gan khi sử dụng lâu dài hoặc không đúng liều lượng. Ngoài ra, tiếp xúc với hóa chất độc hại trong môi trường sống cũng là nguyên nhân dẫn đến men gan cao mà nhiều người không ngờ tới.

Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD)

Trong trường hợp gan nhiễm mỡ không do rượu, vậy men gan cao do gì? Trong trường hợp này là do gan bị viêm mãn tính, dẫn đến tăng nồng độ các enzym gan như ALT và AST trong máu. Đây là tình trạng mỡ tích tụ trong gan không do rượu bia. Tình trạng này thường gặp ở những người béo phì, mắc tiểu đường type 2 hoặc rối loạn lipid máu

Bệnh di truyền và rối loạn chuyển hóa

Một số bệnh lý di truyền như bệnh Wilson (rối loạn chuyển hóa đồng), ứ sắt gan (hemochromatosis) hoặc thiếu hụt alpha-1 antitrypsin có thể gây tổn thương gan kéo dài và làm men gan tăng cao bất thường. Những bệnh này nếu không được phát hiện sớm sẽ dẫn đến xơ gan và các biến chứng nặng nề khác.

Suy tim và các bệnh lý ngoài gan

Men gan cao vì sao do suy tim sung huyết, nhồi máu cơ tim, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD)? Khi tim không bơm máu hiệu quả, gan không nhận đủ oxy, dẫn đến hoại tử tế bào gan và làm tăng men gan, đặc biệt là chỉ số GGT.

Chế độ ăn uống và lối sống không lành mạnh

Việc tiêu thụ quá nhiều thực phẩm giàu chất béo, đồ ngọt, đồ ăn nhanh cùng lối sống ít vận động là nguyên nhân tăng men gan thường gặp trong cuộc sống hiện đại. Những thói quen này khiến gan phải làm việc quá tải, dễ bị nhiễm mỡ và viêm nhiễm.

Hiểu rõ nguyên nhân men gan cao là gì giúp người bệnh có biện pháp can thiệp kịp thời, giảm thiểu nguy cơ suy giảm chức năng gan và các biến chứng nghiêm trọng.

Men gan cao có nguy hiểm không?

Men gan cao có ảnh hưởng gì không? Câu trả lời là có. Khi men gan cao nguyên nhân đến từ virus, lạm dụng rượu bia, béo phì hoặc do tác động của thuốc. Các yếu tố này làm tổn thương tế bào gan, khiến enzym gan giải phóng vào máu.

Men gan cao thì sao nếu kéo dài mà không kiểm soát? Lúc này, người bệnh có nguy cơ gặp phải các vấn đề nghiêm trọng như:

• Suy giảm chức năng gan: Gan mất dần khả năng lọc độc tố, gây mệt mỏi, chán ăn, vàng da, vàng mắt.
• Viêm gan cấp và mãn tính: Viêm gan không được điều trị kịp thời có thể tiến triển thành viêm gan mãn tính, nguy cơ xơ gan và ung thư gan.
• Xơ gan và ung thư gan: Tình trạng men gan cao kéo dài gây tổn thương không hồi phục, làm gan xơ hóa và tăng nguy cơ phát triển thành ung thư gan.
• Ảnh hưởng hệ thần kinh: Gan không đào thải độc tố hiệu quả có thể gây giảm trí nhớ, khó tập trung, thậm chí rối loạn ý thức.

Chẩn đoán men gan cao

Khi xét nghiệm men gan cao, bác sĩ sẽ tiến hành các bước chẩn đoán để xác định lý do men gan cao và mức độ tổn thương gan. Việc đánh giá mức độ tăng men gan và so sánh giữa các chỉ số AST và ALT có ý nghĩa quan trọng trong việc tìm ra nguyên nhân tiềm ẩn.

Nếu men gan tăng nhẹ (dưới 5 lần giới hạn bình thường), có thể do cả nguyên nhân trong và ngoài gan. Cụ thể:

• AST > ALT: Thường gặp ở những người vận động mạnh, mắc bệnh về cơ, tán huyết hoặc rối loạn tuyến giáp.
• ALT > AST: Liên quan đến bệnh celiac, cường giáp hoặc một số bệnh tự miễn.

Nếu men gan tăng nhiều (trên 1.000 UI/L), thường liên quan đến các tổn thương cấp tính nghiêm trọng như viêm gan cấp hoặc tổn thương gan nặng. Lúc này, bác sĩ sẽ khai thác bệnh sử, tiền sử gia đình và tiến hành khám lâm sàng toàn diện để tìm dấu hiệu bất thường.

• Sao mạch, lòng bàn tay đỏ.
• Gan to lách to và tuần hoàn bàng hệ.
• Báng bụng hoặc dấu hiệu nữ hóa tuyến vú ở nam giới.

Các cách xác định chính xác lý do men gan cao là gì?

• Xét nghiệm đánh giá chức năng gan.
• Tầm soát các bệnh lý gan (viêm gan virus, bệnh tự miễn).
• Chẩn đoán qua hình ảnh như siêu âm, chụp CT hoặc MRI.
• Sinh thiết gan trong các trường hợp phức tạp.

Điều trị men gan cao

Nhiều người vẫn chưa rõ phương pháp điều trị men gan cao là gì? Việc điều trị cần dựa trên lý do tăng men gan và tình trạng sức khỏe cụ thể. Cần xác định nguyên nhân men gan tăng cao là gì, nếu do viêm gan virus A, B hoặc C, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc kháng virus để kiểm soát virus và giảm men gan.

Khi điều trị men gan tăng cao do rượu bia, cần ngừng ngay các thói quen này. Đồng thời, người bệnh nên sử dụng thuốc bổ gan theo hướng dẫn để hỗ trợ chức năng gan và quá trình thải độc.

Chế độ ăn uống là yếu tố quan trọng trong điều trị GGT tăng cao. Người bệnh nên hạn chế thực phẩm nhiều dầu mỡ, cay nóng, đồ uống có cồn và tăng cường thực phẩm giàu vitamin A, B1, B2 như rau xanh, trứng sữa. Ngoài ra, đừng quên uống đủ nước hỗ trợ gan đào thải độc tố hiệu quả hơn.

Duy trì lối sống lành mạnh với thói quen tập luyện thể dục đều đặn, ngủ đủ giấc, tránh căng thẳng giúp kiểm soát lý do tăng men gan. Người bệnh cần tuân thủ phác đồ điều trị, không tự ý dừng thuốc hoặc thay đổi liều lượng.

Khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần là cần thiết để phát hiện sớm tình trạng men gan tăng cao và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm như xơ gan, suy gan. Ngoài ra, tiêm phòng vaccine viêm gan đầy đủ giúp bảo vệ gan khỏi nguy cơ nhiễm virus, giảm thiểu tình trạng tăng men gan.

Tổng kết

Bài viết trên đã giải thích rõ men gan cao là gì và chỉ phát hiện qua xét nghiệm máu. Nếu không kiểm soát kịp thời, men gan tăng cao có thể gây tổn thương gan nghiêm trọng. Để bảo vệ gan, bạn nên kiểm tra men gan định kỳ, tiêm vaccine phòng viêm gan và duy trì lối sống lành mạnh. Hạn chế rượu bia, bổ sung thực phẩm tốt cho gan và uống đủ nước mỗi ngày sẽ giúp gan hoạt động hiệu quả, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.