Tổng hợp 5 loại thuốc trị táo bón tốt nhất và cách lựa chọn đúng

Táo bón là dấu hiệu cảnh báo hệ tiêu hóa đang gặp vấn đề. Để khắc phục tình trạng này, thuốc trị táo bón là giải pháp nhanh chóng giúp cải thiện tình trạng khó đi đại tiện. Hiện nay, có nhiều loại thuốc với đa dạng chức năng như như thuốc táo bón dạng nước, thuốc gói trị táo bón, hay các loại thuốc chống táo bón dành riêng cho từng đối tượng. Việc lựa chọn thuốc phù hợp là điều quan trọng.

Hãy cùng DiLi Supplement tìm hiểu chi tiết về các nhóm thuốc phổ biến và cách sử dụng đúng cách qua bài viết dưới đây.

Cơ chế hoạt động và phân loại thuốc trị táo bón

Thuốc trị táo bón được thiết kế để giải quyết vấn đề khó đi đại tiện bằng cách tác động đến hệ tiêu hóa theo nhiều cách khác nhau. Tùy thuộc vào cơ chế tác động, thuốc trị bón được chia thành 4 nhóm chính, mỗi nhóm phù hợp với những trường hợp táo bón cụ thể.

Nhuận tràng tạo khối

Nhóm thuốc trị bón này hoạt động bằng cách bổ sung chất xơ hòa tan hoặc không hòa tan vào đường tiêu hóa giúp tăng khối lượng phân. Khi phân lớn hơn, ruột già sẽ bị kích thích co bóp để đẩy phân ra ngoài.

Một số loại thuốc nhuận tràng tạo khối phổ biến bao gồm psyllium, methylcellulose hoặc polycarbophil. Đây là nhóm thuốc an toàn, thích hợp sử dụng lâu dài, tuy nhiên cần uống đủ nước khi dùng để tránh làm phân cứng thêm.

Nhuận tràng kích thích

Đây là nhóm thuốc trị bón tác động trực tiếp lên các dây thần kinh trong thành ruột, kích thích nhu động ruột để đẩy phân ra ngoài. Các loại thuốc tiêu biểu thuộc nhóm này bao gồm bisacodyl, senna hoặc cascara. Nhóm thuốc này có hiệu quả nhanh, thường được dùng trong các trường hợp táo bón nặng hoặc ngắn hạn. 

Tuy nhiên, sử dụng lâu dài thuốc táo bón này có thể gây lệ thuộc thuốc và mất khả năng hoạt động tự nhiên của ruột.

Nhuận tràng làm trơn

Nhóm thuốc giảm táo bón này hoạt động bằng cách tạo lớp màng trơn bao quanh phân, giúp phân dễ dàng di chuyển trong ruột. Loại phổ biến nhất là dầu khoáng. Đây là lựa chọn tốt cho những người cần giảm ma sát trong đường ruột, ví dụ bệnh nhân sau phẫu thuật hậu môn.

Tuy nhiên, thuốc táo bón nàycó thể gây giảm hấp thu một số vitamin tan trong dầu như A, D, E, K nếu sử dụng lâu dài.

Thuốc làm mềm phân

Nhóm thuốc giảm táo bón này giúp tăng lượng nước trong phân, làm phân mềm hơn, dễ dàng đào thải ra ngoài. Docusate là loại thuốc làm mềm phân phổ biến, thường được chỉ định cho người bị táo bón nhẹ hoặc táo bón sau phẫu thuật. Loại thuốc này an toàn, ít tác dụng phụ nhưng cần thời gian dài hơn để phát huy hiệu quả so với các nhóm khác.

Top 5 loại thuốc chống táo bón phổ biến nhất ở Việt Nam

Hiện có nhiều loại thuốc chống táo bón được sử dụng rộng rãi. Dưới đây là 5 loại thuốc tiêu biểu, kèm theo hướng dẫn sử dụng và những lưu ý cần biết.

1. Thuốc táo bón Duphalac (Lactulose)

Thuốc trị táo bón dạng nước Duphalac có thành phần chính là lactulose, một disaccharide tổng hợp giúp tạo môi trường thẩm thấu tại đại tràng. Cơ chế này giúp làm mềm phân, kích thích nhu động ruột, hỗ trợ điều trị táo bón hiệu quả.

Chỉ định: Duphalac được sử dụng để điều trị bệnh táo bón mạn tính, đặc biệt là ở trẻ nhỏ và người lớn tuổi. Thuốc phát huy tác dụng sau 48 giờ kể từ khi sử dụng.

Dạng bào chế: Dạng sệt dễ uống, phù hợp cho trẻ nhỏ và người lớn.

Liều dùng tham khảo:

• Trẻ dưới 1 tuổi: 5ml/ngày.
• Trẻ 1-6 tuổi: 5-10ml/ngày.
• Trẻ 7-14 tuổi: Liều khởi đầu 15ml/ngày, sau đó điều chỉnh 10-15ml/ngày.
• Người lớn: Liều khởi đầu 15-45ml/ngày, sau đó giảm còn 15-30ml/ngày.

Lưu ý:

• Duphalac có thể gây đầy hơi, tiêu chảy, buồn nôn nếu dùng quá liều.
• Thận trọng khi sử dụng cho trẻ sơ sinh, người mắc bệnh đái tháo đường, phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú (chỉ dùng khi được bác sĩ chỉ định).
• Không dùng cho người bị tắc ruột hoặc rối loạn hấp thu glucose.

2. Thuốc điều trị táo bón Forlax (Macrogol)

Forlax là thuốc nhuận tràng thẩm thấu, chứa hoạt chất chính là macrogol, giúp hút nước vào ruột. Thuốc trị táo bón dạng nước Forlax làm mềm phân và cải thiện triệu chứng táo bón hiệu quả.

Chỉ định: Điều trị táo bón chức năng, táo bón mãn tính.

Dạng bào chế: Gói bột hòa tan trong nước, dễ sử dụng.

Liều dùng tham khảo:

• Trẻ em từ 8 tuổi trở lên: Liều dùng 1 gói/ngày.
• Người lớn: 1-2 gói/ngày tùy tình trạng bệnh.

Lưu ý:

• Không dùng cho bệnh nhân bị viêm ruột nặng, tắc ruột, hoặc phình đại tràng do nhiễm độc.
• Một số tác dụng phụ gồm đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn, ngứa hoặc phát ban da.

3. Thuốc trị bón Bisacodyl

Bisacodyl là thuốc nhuận tràng kích thích, có tác dụng trực tiếp lên cơ trơn của ruột, giúp tăng cường nhu động ruột và làm mềm phân.

Chỉ định: Điều trị táo bón vô căn, táo bón do dùng thuốc, hoặc hội chứng ruột kích thích (IBS).

Dạng bào chế: Viên nén 5mg, viên đạn trực tràng 10mg, hoặc hỗn dịch 30ml.

Liều dùng tham khảo:

• Trẻ em trên 10 tuổi và người lớn: 1-2 viên bao 5mg trước khi đi ngủ hoặc 1 viên đạn trực tràng vào buổi sáng.
• Trẻ em 6-10 tuổi: 1 viên bao 5mg hoặc 1 viên đạn trực tràng 5mg.
• Trẻ dưới 6 tuổi: Chỉ sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ.

Tác dụng phụ: Đau bụng, tiêu chảy, suy nhược do mất cân bằng điện giải.

Chống chỉ định: Không dùng cho bệnh nhân tắc ruột, viêm ruột, chảy máu trực tràng hoặc dị ứng với thành phần thuốc.

4. Thuốc trị táo bón Sorbitol

Sorbitol là thuốc nhuận tràng thẩm thấu, thường được chỉ định cho những người bị táo bón mãn tính hoặc cần hỗ trợ tiêu hóa.

Chỉ định: Điều trị táo bón kéo dài, đặc biệt thích hợp cho trẻ em và người lớn tuổi.

Dạng bào chế: Dung dịch uống, tiện lợi khi sử dụng.

Liều dùng tham khảo:

• Người lớn: 1 gói/ngày, uống vào buổi sáng khi bụng đói.
• Trẻ em: 1/2 gói/ngày, uống vào buổi sáng khi bụng đói.

Lưu ý:

• Không dùng cho người không dung nạp fructose hoặc mắc bệnh Crohn, viêm đại tràng, hoặc đau bụng không rõ nguyên nhân.
• Thuốc chống táo bón Sorbitol có thể gây tiêu chảy, đầy hơi hoặc kích ứng trực tràng nếu dùng quá liều.

5. Thuốc chống táo bón: Docusate Sodium

Docusate Sodium là thuốc trị táo bón làm mềm phân, thường được chỉ định cho những trường hợp táo bón nhẹ hoặc táo bón do dùng thuốc giảm đau.

Chỉ định: Điều trị táo bón do dùng thuốc giảm đau hoặc táo bón nhẹ ở phụ nữ mang thai.

Dạng bào chế: Viên nang mềm hoặc dung dịch uống.

Liều dùng tham khảo:

• Người lớn: 1-2 viên/ngày, uống sau bữa ăn.
• Trẻ em: Liều dùng do bác sĩ chỉ định.

Lưu ý:

• Thuốc có thể gây buồn nôn, đau bụng hoặc kích ứng dạ dày.
• Không dùng trong thời gian dài mà không có chỉ định từ bác sĩ.
• Cách chọn thuốc điều trị táo bón phù hợp.

Cách lựa chọn thuốc điều trị táo bón phù hợp

Việc lựa chọn thuốc trị táo bón cần dựa trên tình trạng sức khỏe và nguyên nhân gây táo bón như:

• Táo bón do chế độ ăn uống thiếu chất xơ: Nên ưu tiên các loại thuốc nhuận tràng tạo khối như psyllium hoặc methylcellulose, kết hợp bổ sung thêm chất xơ tự nhiên từ thực phẩm.
• Táo bón do dùng thuốc giảm đau, kháng sinh: Thuốc làm mềm phân như docusate là lựa chọn phù hợp, giúp giảm nguy cơ táo bón kéo dài.
• Táo bón chức năng: Ưu tiên thuốc nhuận tràng tạo khối (như psyllium) hoặc làm mềm phân (như docusate).

Lựa chọn thuốc táo bón dựa trên đối tượng đặc biệt

• Trẻ em: Thuốc nhuận tràng thẩm thấu dạng nước như Duphalac hoặc Sorbitol.
• Người lớn tuổi: Thuốc nhuận tràng nhẹ như psyllium để tránh kích ứng ruột.
• Phụ nữ mang thai: Thuốc làm mềm phân hoặc nhuận tràng thẩm thấu như lactulose.

Thuốc điều trị táo bón cần được sử dụng đúng chỉ định và thời gian, tránh lạm dụng để hạn chế tác dụng phụ như đau bụng, tiêu chảy, hay rối loạn điện giải.

Kết luận

Việc sử dụng thuốc trị táo bón đúng cách sẽ giúp giải quyết vấn đề táo bón nhanh chóng mà không gây biến chứng cho sức khỏe tổng thể. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả lâu dài và tránh tác dụng phụ, hãy kết hợp thuốc táo bón với chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh. Đặc biệt, khi tình trạng táo bón không cải thiện, người bệnh cần tìm đến bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.