Trẻ bị táo bón nặng do đâu? Biện pháp điều trị đúng cách

Trẻ bị táo bón nặng là một vấn đề phổ biến gây ra không ít lo lắng cho các bậc phụ huynh. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn tác động tiêu cực đến sự phát triển của trẻ. Để giải quyết triệt để táo bón nặng, cha mẹ cần hiểu rõ nguyên nhân, hậu quả và các phương pháp điều trị khoa học qua bài viết của DiLi Supplement dưới đây:

Trẻ bị táo bón nặng do đâu?

Trẻ bị táo bón nặng có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm cả nguyên nhân bên trong và bên ngoài. Một số nguyên nhân gây táo bón nặng cho trẻ gồm:

• Chế độ dinh dưỡng thiếu cân bằng: Thiếu chất xơ từ rau xanh, trái cây hoặc uống không đủ nước là nguyên nhân phổ biến khiến phân trở nên khô cứng và khó thải ra ngoài. Ngoài ra, trẻ em thích ăn thực phẩm chứa nhiều chất béo hoặc đường cũng có thể gây táo bón.
• Thói quen sinh hoạt không lành mạnh: Trẻ ngại đi tiêu ở trường học hoặc môi trường lạ thường có thói quen nhịn đi tiêu dẫn đến phân bị ứ đọng lâu trong ruột gây táo bón nặng. 
• Bệnh lý tiêu hóa: Các vấn đề như tắc ruột, bệnh Hirschsprung, hoặc rối loạn chức năng ruột cũng là nguyên nhân gây táo bón nặng ở trẻ.
• Sử dụng thuốc kháng sinh: Thuốc kháng sinh, thuốc giảm đau, thuốc ho,… kéo dài gây mất cân bằng vi sinh đường ruột, làm táo bón trở nên trầm trọng hơn​.
• Yếu tố tâm lý: Những trẻ thường xuyên căng thẳng, áp lực hoặc trải qua thay đổi lớn (như chuyển nhà, đi học) dễ gặp táo bón hơn. Một số trẻ còn lo sợ khi phải rặn mạnh, đặc biệt nếu từng bị đau hoặc nứt hậu môn trước đó.​

Hậu quả khi bé táo bón nặng

Bé táo bón nặng không đơn thuần là khó chịu mà còn có thể dẫn đến nhiều vấn đề nghiêm trọng nếu không được xử lý kịp thời. Một số hậu quả khi trẻ bị táo bón nặng bao gồm:

• Rách hậu môn và chảy máu: Phân cứng làm tổn thương niêm mạc hậu môn, dẫn đến nứt hoặc rách hậu môn. Điều này không chỉ gây đau đớn mà còn khiến trẻ sợ hãi mỗi khi đi tiêu.
• Nhiễm độc cơ thể: Khi phân ứ đọng lâu ngày, các chất độc hại từ phân có thể hấp thụ ngược vào cơ thể, gây mệt mỏi, chán ăn, hoặc thậm chí gây nhiễm trùng.
• Ảnh hưởng đến tâm lý: Sợ hãi khi đi tiêu, căng thẳng, và áp lực từ gia đình khiến trẻ rơi vào vòng luẩn quẩn nhịn đi tiêu – táo bón – đau đớn. Điều này có thể kéo dài và ảnh hưởng đến sự phát triển lâu dài của trẻ.
• Tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tiêu hóa: Táo bón kéo dài là nguyên nhân tiềm ẩn của bệnh trĩ, sa trực tràng và các vấn đề tiêu hóa khác.

Cách trị táo bón nặng cho trẻ

Cách trị táo bón nặng cho trẻ bằng thay đổi chế độ ăn uống

• Bổ sung chất xơ: Tăng cường các loại rau xanh như rau mồng tơi, rau đay, khoai lang và trái cây như chuối, đu đủ, bưởi vào thực đơn ăn hằng ngày của trẻ.
• Uống đủ nước: Khuyến khích trẻ uống nước lọc hoặc nước ấm, hạn chế nước ngọt và nước có gas.
• Sử dụng sữa phù hợp: Nếu trẻ dùng sữa công thức, hãy chọn các loại sữa cho trẻ táo bón nặng chứa lợi khuẩn hoặc chất xơ hòa tan giúp cải thiện tiêu hóa​.

Hình thành thói quen tốt là cách trị táo bón nặng cho trẻ

• Tạo lịch đi tiêu cố định: Hướng dẫn trẻ vào nhà vệ sinh vào một giờ nhất định mỗi ngày. Thời điểm đi vệ sinh cho trẻ tốt nhất là 30 phút sau bữa ăn.
• Khuyến khích vận động: Các bài tập đơn giản như chơi thể thao, chạy nhảy, leo cầu thang hoặc yoga trẻ em giúp kích thích nhu động ruột.

Các loại sữa hỗ trợ điều trị trẻ bị táo bón nặng

Việc chọn sữa cho trẻ táo bón nặng cần phải đảm bảo rằng nó giúp cải thiện tiêu hóa, cung cấp đủ chất xơ và dưỡng chất thiết yếu để hỗ trợ quá trình đại tiện của trẻ. Dưới đây là các loại sữa cho trẻ táo bón nặng phù hợp:

• Sữa công thức chứa chất xơ hòa tan (prebiotics): Các loại sữa này chứa các chất xơ hòa tan như FOS (Fructooligosaccharides) và GOS (Galacto Oligosaccharides), giúp cải thiện nhu động ruột và hỗ trợ sự phát triển của lợi khuẩn trong đường ruột, điều này đặc biệt quan trọng khi trẻ em bị táo bón nặng.
• Sữa chua và sữa lên men: Các sản phẩm sữa lên men, đặc biệt là sữa chua, chứa nhiều lợi khuẩn probiotic giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Việc sử dụng các loại sữa cho bé táo bón nặng dạng này có thể hỗ trợ bé cải thiện chức năng tiêu hóa, từ đó giúp làm giảm tình trạng táo bón.
• Sữa có nguồn gốc thực vật: Đối với trẻ có thể trạng nhạy cảm với sữa bò, các loại sữa thực vật như sữa gạo là lựa chọn thay thế lý tưởng. Các loại sữa cho trẻ táo bón nặng này dễ tiêu hóa hơn và giúp bổ sung dinh dưỡng mà không làm tình trạng táo bón thêm trầm trọng. Cần lưu ý về độ tuổi của trẻ khi sử dụng sữa hạt.

Các loại sữa không nên dùng cho trẻ bị táo bón nặng

Mặc dù sữa là một phần quan trọng trong chế độ ăn của trẻ, nhưng không phải loại sữa nào cũng phù hợp với trẻ bị táo bón nặng. Dưới đây là các loại sữa nên tránh cho bé táo bón nặng:

• Sữa bò nguyên kem: Sữa này có thể gây khó khăn trong việc tiêu hóa đối với một số trẻ em, đặc biệt là đối với những trẻ đang gặp phải tình trạng táo bón nặng. Sữa bò có thể làm tăng độ đặc của phân, từ đó khiến tình trạng táo bón thêm nghiêm trọng.
• Sữa công thức có chứa nhiều đường hoặc các chất tạo ngọt nhân tạo: Sữa công thức có chứa đường và các chất tạo ngọt nhân tạo có thể gây ra hiện tượng đầy hơi và làm chậm quá trình tiêu hóa, điều này khiến tình trạng táo bón trở nên trầm trọng hơn.
• Sữa chứa protein động vật: Một số loại sữa công thức chứa protein động vật có thể gây ra các vấn đề về tiêu hóa cho trẻ, đặc biệt là những trẻ có hệ tiêu hóa yếu. Protein động vật có thể làm chậm quá trình tiêu hóa và góp phần làm tình trạng táo bón của trẻ bị táo bón nặng trở nên kéo dài hơn.

Mẹo dân gian cho trẻ bị táo bón nặng

• Uống nước mật ong: Một chút mật ong pha với nước ấm mỗi sáng có thể giúp làm mềm phân tự nhiên.
• Nước ép mận: Mận chứa nhiều chất xơ và sorbitol hỗ trợ nhuận tràng. Đây là phương pháp an toàn cho trẻ bị táo bón nặng.
• Massage bụng: Cha mẹ nhẹ nhàng xoa bụng trẻ theo chiều kim đồng hồ 5-10 phút để hỗ trợ nhu động ruột của trẻ hoạt động.

Sử dụng thuốc nhuận tràng cho bé

Trong trường hợp phân quá cứng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc nhuận tràng để hỗ trợ trẻ bị táo bón nặng. Tuy nhiên, trẻ em bị táo bón nặng không nên lạm dụng thuốc vì dễ gây phụ thuộc.

Thụt hậu môn là biện pháp hỗ trợ cuối cùng trong điều trị táo bón nặng ở trẻ. Phương pháp này thường chỉ được sử dụng khi các biện pháp khác như thay đổi chế độ ăn, uống thuốc nhuận tràng, hoặc dùng mẹo dân gian không hiệu quả. Việc thụt hậu môn cần được thực hiện cẩn thận để đảm bảo an toàn cho trẻ.

Khi nào cần đưa trẻ đi khám?

Nếu các biện pháp tại nhà không mang lại kết quả, việc thăm khám y tế là cần thiết để xác định và điều trị triệt để tình trạng táo bón của trẻ. Các trường hợp trẻ bị táo bón nặng nên đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất gồm:

• Táo bón kéo dài hơn 2 tuần dù đã áp dụng các biện pháp cải thiện.
• Trẻ bị đau bụng dữ dội, chướng bụng hoặc nôn mửa.
• Trẻ bị táo bón nặng phân lẫn máu, chảy máu hậu môn thường xuyên.
• Trẻ chán ăn, mệt mỏi, hoặc sụt cân không rõ nguyên nhân.

Tại bệnh viện, bác sĩ có thể thực hiện các xét nghiệm X-quang, siêu âm hoặc nội soi để xác định nguyên nhân gốc rễ và đưa ra liệu trình điều trị phù hợp.

Kết luận

Trẻ bị táo bón nặng là vấn đề không thể xem nhẹ. Cha mẹ cần chú ý thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt của trẻ và nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường. Khi cần, hãy tìm đến sự hỗ trợ của bác sĩ để đảm bảo sức khỏe và sự phát triển toàn diện cho trẻ. Việc kiên nhẫn áp dụng các biện pháp điều trị kết hợp với giáo dục thói quen tốt từ nhỏ sẽ giúp trẻ tránh xa táo bón, đồng thời cải thiện chất lượng hệ tiêu hóa một cách đáng kể.