Viêm dạ dày ruột ở người lớn và những điều cần lưu ý

Số người mắc bệnh viêm dạ dày ruột rất phổ biến, đặc biệt tại các khu vực có điều kiện vệ sinh kém. Bệnh có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, từ trẻ em đến người già, gây ra nhiều triệu chứng khó chịu và thậm chí biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Bài viết dưới đây, DiLi Supplement sẽ cung cấp thông tin chi tiết về bệnh này, bao gồm nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa.

Nguyên nhân viêm dạ dày ruột ở người lớn

Nguyên nhân do virus

• Norovirus: Đây là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh ở người lớn, lây lan qua thực phẩm, nước uống bị ô nhiễm hoặc tiếp xúc với người bệnh.
• Rotavirus: Chủ yếu gây bệnh ở trẻ em nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến người lớn, đặc biệt những người có miễn dịch suy giảm.

Nguyên nhân do vi khuẩn

• Campylobacter, Salmonella, E. coli: Thường gặp trong thực phẩm hoặc nước uống không đảm bảo vệ sinh. Những vi khuẩn này tiết ra độc tố gây hại bao tử và bị dạ dày ruột.

Nguyên nhân do ký sinh trùng

• Giardia intestinalis và Cryptosporidium là những ký sinh trùng phổ biến, thường lây lan qua nguồn nước không an toàn.

Các yếu tố khác như sử dụng chung đồ cá nhân với người bệnh hoặc ăn uống tại các khu vực bị dịch bệnh cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm dạ dày ruột.

Triệu chứng viêm dạ dày ruột

Triệu chứng bệnh dạ dày ruột thường xuất hiện trong vòng 1–3 ngày sau khi tiếp xúc với mầm bệnh phổ biến gồm:

• Tiêu chảy: Phân lỏng, nhiều nước, đôi khi kèm máu.
• Buồn nôn và nôn mửa: Xuất hiện ở cả trẻ em và người lớn.
• Đau bụng: Thường đau quặn hoặc khó chịu vùng bụng.
• Sốt nhẹ: Đi kèm với cảm giác mệt mỏi, đau cơ và nhức đầu.

Một số trường hợp có thể nhầm lẫn giữa dấu hiệu viêm dạ dày ruột và đại tràng, nhưng viêm đại tràng thường kèm theo đau vùng bụng dưới và không gây nôn mửa.

Viêm dạ dày ruột có nguy hiểm không?

Tùy thuộc vào đối tượng mắc bệnh, mức độ nguy hiểm sẽ khác nhau:

• Ở người khỏe mạnh, bệnh thường tự khỏi sau 1 tuần nếu được chăm sóc đúng cách.
• Đối với trẻ sơ sinh, người già hoặc người suy giảm miễn dịch, bệnh có thể gây mất nước nghiêm trọng, rối loạn điện giải và các biến chứng khác.

Không được điều trị kịp thời, bệnh dạ dày ruột có thể dẫn đến tình trạng suy thận, sốc nhiễm trùng hoặc thậm chí tử vong.

Phác đồ điều trị viêm dạ dày ruột

Điều trị hỗ trợ

Điều trị hỗ trợ là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong phác đồ điều trị dạ dày ruột, nhằm đảm bảo cơ thể không bị mất nước và duy trì cân bằng điện giải. Khi bị dạ dày ruột, các triệu chứng tiêu chảy và nôn mửa thường dẫn đến mất nước nghiêm trọng. Việc bù nước đúng cách là yếu tố then chốt để kiểm soát bệnh.

Bù nước

Bù nước không chỉ đơn giản là uống nước lọc mà còn phải bổ sung các chất điện giải cần thiết như natri, kali và clo. Những chất này có vai trò quan trọng trong việc duy trì hoạt động của các cơ quan trong cơ thể.

• Dung dịch bù nước đường uống (ORS): Đây là lựa chọn tốt nhất để bù nước. Dung dịch Oresol này có thể dễ dàng mua tại các hiệu thuốc. Khi sử dụng, người bệnh cần tuân thủ hướng dẫn pha chế và liều lượng được ghi trên bao bì.
• Nước uống thay thế: Nếu không có ORS, người bệnh có thể uống nước lọc, nước cháo loãng hoặc nước ép trái cây pha loãng. Tuy nhiên, không nên dùng nước ngọt, nước có gas hoặc nước ép trái cây nguyên chất vì chúng có thể làm tình trạng tiêu chảy nặng hơn.
• Truyền dịch: Trong trường hợp mất nước nghiêm trọng (ví dụ người bệnh không thể uống nước do nôn liên tục hoặc mất nước nhanh chóng dẫn đến suy kiệt), việc truyền dịch qua tĩnh mạch tại bệnh viện là cần thiết. Đây là phương pháp hiệu quả nhất để bù nước và điện giải ngay lập tức.

Chế độ ăn uống

Dinh dưỡng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi sau khi mắc bệnh dạ dày ruột. Khi bệnh đang ở giai đoạn nặng, người bệnh cần tuân thủ chế độ ăn uống nhẹ nhàng, dễ tiêu hóa:

• Thực phẩm nhẹ nhàng: Cháo loãng, súp, bánh mì khô, cơm trắng là những lựa chọn tốt trong giai đoạn đầu của bệnh.
• Hạn chế chất béo: Tránh xa các món chiên rán, đồ ăn nhiều dầu mỡ vì chúng khó tiêu hóa và có thể gây kích ứng dạ dày.
• Không uống sữa và các sản phẩm từ sữa: Đối với những người tạm thời bất dung nạp lactose, việc tiêu thụ sữa có thể làm tăng triệu chứng tiêu chảy.

Viêm dạ dày ruột uống thuốc gì?

Việc sử dụng thuốc trong cách chữa viêm dạ dày ruột phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và các triệu chứng cụ thể. Bác sĩ sẽ cân nhắc loại thuốc phù hợp dựa trên tình trạng sức khỏe của từng bệnh nhân.

Thuốc chống nôn

Khi bệnh nhân bị nôn mửa liên tục, thuốc chống nôn như Metoclopramide hoặc Domperidone có thể được sử dụng để kiểm soát triệu chứng. Việc giảm nôn mửa không chỉ giúp bệnh nhân cảm thấy dễ chịu hơn mà còn cải thiện khả năng hấp thu nước và dinh dưỡng.

Thuốc giảm đau và hạ sốt

Paracetamol là lựa chọn an toàn và phổ biến để giảm sốt và đau cơ. Tuy nhiên, cần tránh sử dụng các thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như ibuprofen hoặc aspirin, vì chúng có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày, làm tình trạng bệnh trầm trọng hơn.

Thuốc kháng sinh

Thuốc kháng sinh chỉ được kê đơn nếu bệnh được xác định là do vi khuẩn gây ra, như Salmonella hoặc Shigella. Việc tự ý sử dụng kháng sinh có thể dẫn đến tình trạng kháng kháng sinh và làm giảm hiệu quả điều trị.

Thuốc cầm tiêu chảy

Thuốc như Loperamide có thể giúp giảm tần suất tiêu chảy, nhưng chỉ nên sử dụng trong các trường hợp cần thiết và có sự chỉ định của bác sĩ. Việc ngừng tiêu chảy quá sớm có thể làm chậm quá trình loại bỏ tác nhân gây bệnh ra khỏi cơ thể.

Thuốc bổ sung lợi khuẩn

Các sản phẩm bổ sung lợi khuẩn (probiotics) giúp tái cân bằng hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa và giảm triệu chứng tiêu chảy. Đây là một phần trong phác đồ điều trị viêm dạ dày ruột, đặc biệt đối với người bị mất cân bằng vi khuẩn đường ruột sau khi sử dụng kháng sinh.

Kết luận

Việc hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và phác đồ điều trị viêm dạ dày ruột sẽ giúp người bệnh có thể chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe. Hãy lưu ý theo dõi các dấu hiệu bệnh dạ dày ruột và tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia y tế khi có những triệu chứng bất thường.