Viêm dạ dày ruột ở trẻ em: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Những cơn đau bụng, tiêu chảy và nôn mửa bất ngờ khiến trẻ mệt mỏi và quấy khóc có thể là dấu hiệu của viêm dạ dày ruột ở trẻ em. Bệnh không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn gây lo lắng cho các bậc cha mẹ khi không biết cách chăm sóc và điều trị đúng. Bài viết này DiLi Supplement sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân, cách điều trị và phòng ngừa hiệu quả để bảo vệ sức khỏe đường tiêu hóa cho trẻ.

Viêm dạ dày ruột ở trẻ em là gì?

Viêm dạ dày ruột ở trẻ em là tình trạng viêm nhiễm niêm mạc dạ dày và ruột do virus, vi khuẩn, hoặc ký sinh trùng gây ra. Bệnh thường khiến trẻ bị đau bụng, tiêu chảy, nôn mửa và mệt mỏi. Đặc biệt, bé bị viêm dạ dày ruột rất dễ xảy ra ở trẻ dưới 5 tuổi do hệ miễn dịch còn yếu. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến tình trạng mất nước nghiêm trọng và ảnh hưởng đến sức khỏe toàn diện của trẻ.

Nguyên nhân viêm dạ dày ruột ở trẻ em

Virus – Nguyên nhân phổ biến nhất

• Rotavirus: Đây là nguyên nhân chính gây viêm dạ dày ruột ở trẻ em, đặc biệt ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Virus này dễ lây qua tiếp xúc hoặc ăn uống không đảm bảo vệ sinh.
• Norovirus: Phổ biến ở trẻ lớn hơn, gây nôn mửa và tiêu chảy nặng.
• Adenovirus: Thường ảnh hưởng đến trẻ nhỏ, gây tiêu chảy kéo dài từ 7-10 ngày.

Vi khuẩn

Vi khuẩn như Salmonella, E. coli, và Campylobacter cũng gây bệnh viêm dạ dày ruột cấp ở trẻ em. Các vi khuẩn này thường xâm nhập qua thực phẩm và nước uống bị ô nhiễm.

Ký sinh trùng

Các ký sinh trùng như Giardia hoặc Cryptosporidium gây viêm dạ dày ruột trẻ em, đặc biệt ở vùng có nguồn nước không sạch.

Ngộ độc thực phẩm

Thức ăn ôi thiu, không đảm bảo vệ sinh là nguyên nhân khiến bé bị viêm dạ dày ruột với các triệu chứng nghiêm trọng như đau bụng và nôn mửa sau vài giờ.

Dấu hiệu bé bị viêm dạ dày ruột

Khi trẻ bị viêm dạ dày ruột, các triệu chứng thường xuất hiện đột ngột và kéo dài từ 1 đến 7 ngày, phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và mức độ nghiêm trọng. Dưới đây là diễn giải chi tiết các dấu hiệu phổ biến:

Buồn nôn và nôn mửa

Đây là triệu chứng khởi đầu của bé bị viêm dạ dày ruột, thường xuất hiện chỉ vài giờ sau khi trẻ nhiễm virus, vi khuẩn hoặc tiếp xúc với thực phẩm không đảm bảo vệ sinh. Trẻ nhỏ có thể quấy khóc, cáu gắt hoặc từ chối ăn uống do cảm giác khó chịu trong dạ dày. Nếu trẻ nôn liên tục, cần chú ý bổ sung nước ngay để tránh nguy cơ mất nước.

Tiêu chảy

Phân lỏng, tóe nước, đôi khi có mùi chua hoặc lẫn máu/chất nhầy là dấu hiệu điển hình của trẻ bị viêm dạ dày ruột cấp. Tiêu chảy có thể xảy ra nhiều lần trong ngày, khiến trẻ dễ bị kiệt sức. Với những trường hợp nặng, tiêu chảy kéo dài có thể làm trẻ mất điện giải, dẫn đến rối loạn cân bằng trong cơ thể.

Đau bụng

Trẻ có thể kêu đau ở vùng bụng dưới hoặc quanh rốn. Đau thường là âm ỉ nhưng có thể dữ dội nếu trẻ nhiễm vi khuẩn hoặc ký sinh trùng. Trẻ bị đau bụng thường xuyên quấy khóc, ngủ không yên giấc, thậm chí co rúm người. Việc đánh giá mức độ đau rất quan trọng để xác định nguyên nhân và quyết định có cần đưa trẻ đi cấp cứu hay không.

Sốt

Viêm dạ dày ruột ở trẻ em do virus hoặc vi khuẩn thường đi kèm với sốt. Nhiệt độ cơ thể trẻ có thể tăng từ 38°C đến trên 39°C. Sốt cao kéo dài dễ khiến trẻ mệt mỏi, thậm chí có nguy cơ co giật nếu không được hạ sốt đúng cách.

Mất nước

Đây là hậu quả nghiêm trọng nhất của viêm dạ dày ruột trẻ em, xảy ra khi trẻ bị tiêu chảy hoặc nôn liên tục mà không được bù nước kịp thời.

• Các dấu hiệu mất nước nhẹ: Môi khô, mắt trũng, tiểu ít hơn bình thường.
• Dấu hiệu mất nước nghiêm trọng: Li bì, da nhăn nheo, thở nhanh, chân tay lạnh. Trẻ cần được đưa đến bệnh viện ngay để tránh các biến chứng nguy hiểm.

Chẩn đoán bệnh viêm dạ dày ruột cấp ở trẻ em

Việc chẩn đoán viêm dạ dày ruột ở trẻ em dựa trên triệu chứng và tiền sử bệnh. Trong trường hợp nặng, bác sĩ có thể yêu cầu:

• Xét nghiệm phân: Giúp xác định loại virus, vi khuẩn hoặc ký sinh trùng gây bệnh.
• Xét nghiệm máu: Để kiểm tra mức độ mất nước hoặc phát hiện nhiễm khuẩn.

Chẩn đoán chính xác giúp điều trị hiệu quả, đặc biệt với các trường hợp bệnh viêm dạ dày ruột cấp ở trẻ em nghiêm trọng.

Điều trị viêm dạ dày ruột ở trẻ em

Điều trị viêm dạ dày ruột ở trẻ em tập trung vào việc giảm triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Các phương pháp điều trị phổ biến gồm:

Thuốc kháng sinh

Nếu vi khuẩn là nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định kháng sinh phù hợp. Điều trị bằng kháng sinh thường kéo dài từ 7-14 ngày tùy vào mức độ nghiêm trọng.

Thuốc giảm axit

Thuốc giảm axit như Famotidine, Omeprazole được dùng để giảm lượng axit trong dạ dày, giúp giảm đau và ngăn ngừa viêm loét thêm.

Bù nước và điện giải

Oresol (ORS) là phương pháp hiệu quả nhất để bổ sung nước và điện giải. Trẻ sơ sinh nên tiếp tục bú mẹ để cung cấp nước và dinh dưỡng cần thiết.

Thay đổi lối sống

Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, nghỉ ngơi hợp lý và tránh căng thẳng là yếu tố hỗ trợ điều trị hiệu quả.

Trẻ bị viêm dạ dày ruột nên ăn gì?

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong quá trình phục hồi. Nếu bạn đang băn khoăn trẻ bị viêm dạ dày ruột nên ăn gì, dưới đây là gợi ý:

• Cháo loãng: Cháo gà, cháo trắng nấu mềm giúp dễ tiêu hóa và bổ sung năng lượng.
• Chuối: Giàu kali và vitamin, giúp giảm mất nước và cung cấp năng lượng cho bé bị viêm dạ dày ruột.
• Sữa chua: Hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh đường ruột, giảm tiêu chảy.
• Khoai tây, bí đỏ: Cung cấp tinh bột và vitamin, dễ tiêu hóa cho trẻ.

Chăm sóc trẻ bị viêm dạ dày ruột cấp

Chăm sóc đúng cách đóng vai trò quan trọng trong việc giúp trẻ hồi phục nhanh chóng khi mắc viêm dạ dày ruột cấp ở trẻ em. Dưới đây là các hướng dẫn chi tiết để hỗ trợ bố mẹ trong quá trình chăm sóc trẻ:

Bù nước và điện giải đầy đủ

• Tầm quan trọng của việc bù nước: Tiêu chảy và nôn mửa liên tục khiến trẻ mất nước nhanh, đây là mối đe dọa lớn nhất của bệnh.
• Phương pháp bù nước: Sử dụng dung dịch oresol (ORS) pha đúng hướng dẫn để bổ sung nước và các chất điện giải bị mất. Với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, tiếp tục cho bú mẹ là cách bù nước an toàn và hiệu quả.
• Chia nhỏ lượng nước: Thay vì cho trẻ uống một lần nhiều nước, hãy chia nhỏ thành từng ngụm để tránh kích thích nôn.

Đảm bảo sạch sẽ vệ sinh cá nhân và môi trường sống của trẻ

• Rửa tay đúng cách: Rửa tay bằng xà phòng và nước sạch trước khi cho trẻ ăn, sau khi thay tã hoặc xử lý chất thải của trẻ.
• Vệ sinh đồ dùng của trẻ: Đồ chơi, bát đĩa, ly tách cần được khử trùng thường xuyên bằng nước sôi hoặc dung dịch vệ sinh an toàn.
• Giữ môi trường sạch sẽ: Phòng của trẻ nên thoáng mát, không bị ẩm mốc và tránh để trẻ tiếp xúc với nguồn lây nhiễm như người mắc bệnh hoặc thực phẩm không đảm bảo vệ sinh.

Duy trì chế độ ăn uống phù hợp

Khi trẻ đã bớt nôn và tiêu chảy, hãy bắt đầu với các món ăn dễ tiêu như cháo loãng, súp rau củ. Tránh thực phẩm nhiều dầu mỡ, đồ cay nóng hoặc có nhiều đường vì chúng có thể làm tăng áp lực lên dạ dày. Nếu trẻ không chịu ăn thì không nên ép buộc. Hãy khuyến khích trẻ ăn từng chút một để đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng.

Cập nhật liên tục tình trạng của trẻ

Nếu trẻ tiếp tục có các dấu hiệu như khát nước nhiều, không đi tiểu trong nhiều giờ, môi khô, hoặc mệt mỏi quá mức, đây có thể là dấu hiệu mất nước nghiêm trọng. Nếu các triệu chứng không giảm sau 24-48 giờ hoặc có dấu hiệu xấu đi như sốt cao, tiêu chảy ra máu, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức.

Giúp trẻ có tinh thần thoải mái

Bố mẹ nên an ủi, vỗ về để trẻ cảm thấy an tâm và giảm bớt lo lắng. Hãy tạo môi trường vui vẻ, cho trẻ xem phim hoạt hình, đọc sách hoặc chơi các trò chơi nhẹ nhàng để giúp trẻ quên đi khó chịu.

Tổng kết

Viêm dạ dày ruột ở trẻ em là bệnh thường gặp nhưng có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm. Bố mẹ cần chú ý các dấu hiệu, cung cấp chế độ ăn uống hợp lý và bù nước đầy đủ cho trẻ. Trong trường hợp bệnh không thuyên giảm hoặc có dấu hiệu nghiêm trọng, hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế để được điều trị kịp thời.